Erga gaaga’ammi Hirmannaa Afriikaa jaarraa 19ffaa irra gahe ummati Oromoo bilisummaa saaniif qabsaawuu hin dhaabne. Miiddhaan Kora Barliin 1884-85 ammayyuu biraa hin hafnee. Amma
yeroo golee galfaman ofirraa dachaasuuf caalaatti faciisaa jiru. Si’ana gaaffiin jiru kan bilisummaa sabaa qofa utuu hin ta’in kan akka ummataatt badii irraa ooluutisii. Waggoota dhibba darban caalaafi dinni jabeessee sukkuumuun bifi dhalootaa hamma yartuutuf irraa hafe. Aadaan mulbulchaa, diinagdee fi hawaasomaa xifa badanii oolan. Dilormaan saanii walakkaatti gadi cabeee hardhass keessa keessaa aramamaa jira. Qaabannoo fi afaan saaniitu turun nuti eenyu jedhanii akka of gaafatan tolche. Eenyu akka ta’an argatanii deeffachuuf gaafachuu eegalan. Akka kanatt kan qabsoon bilisummaa ijoolee saanii jannoota kumootaan wareega isa dhuma baasise eegale. Oromoon ummata nagaa jaallatani. Karisummaan dhiiga saanii keessa hin jiru. Sanaaf malee murni kumkuma jaha hincaalle keessaa baate kumkuma shantama naannesitee hin dhiittu turtee. Sana akka biraatt dhiheessuun seenaa garadhabsiisuu dha.
